Gujarat government farmers advisory (ગુજરાત સરકારની ખેડૂતોને સલાહ): ગ્લોબલ વોર્મિંગના વિસતૃત અને વધુ પ્રગતિશીલ અસરોથી વાતાવરણમાં અનેક પ્રકારના બદલાવ અને અસરો જોવા મળી રહી છે. આ બદલાવનો ખાસ અસર ખેતી પર પડી રહ્યો છે. ગુજરાતના ખેડૂતો અને તેમનો પાક હાલના યુગમાં વધુ સંકટગ્રસ્ત બની ગયા છે. આ બદલાતા વાતાવરણના પડકારોને સંભાળી શકાય તે માટે રાજ્ય સરકારના ખેતી નિયામક કચેરી દ્વારા ખેડુતો માટે વિશેષ એડવાઈઝરી જાહેર કરવામાં આવી છે. આ એડવાઈઝરીમાં, ખાસ કરીને રવિ સિઝનની શરૂઆત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે, જ્યારે ખેડૂતો રવિ પાકોના વાવેતર માટે તૈયારી કરી રહ્યા છે.
મુખ્ય મુદ્દાઓ
રવિ પાક સિઝનની શરૂઆત અને ગરમ તાપમાન
જ્યારે ગુજરાતમાં ધ્વાળી (શિયાળુ) સિઝનની શરૂઆત થાય છે, ત્યારે રાજ્યના ખેડુતો રવિ પાકોના વાવેતરની તૈયારીઓ શરૂ કરી દેતા હોય છે. આ સિઝન, જેમાં મુખ્યત્વે ચણા, ઘઉં, રાઈ, લસણ, જીરું, ધાણા, ડુંગળી અને મેથી જેવા પાકો લેવામાં આવે છે, તે ખેડુતો માટે મહત્વપૂર્ણ સમયગાળો હોય છે. પરંતુ, હાલમાં ઘ્વિસ દરમિયાન વધેલા તાપમાનને કારણે આ સિઝનમાં ખેતી કરવું થોડું મુશ્કેલ બની શકે છે.
ગરમ તાપમાનને ધ્યાન લઈને ગુજરાત સરકારે રવિ પાકોનું વાવેતર કરતા ખેડૂતો માટે વિશેષ એડવાઈઝરી જાહેર : ચણા, રાઈ, લસણ, જીરું, ઘઉં, ધાણા, ડુંગળી અને મેથી જેવા શિયાળુ પાકનું વાવેતર કરતા ખેડૂતોએ સાવચેતી રાખવી જરૂરી…
ગુજરાતમાં આ સમયે સામાન્ય રીતે તાપમાન વધારે રહેતા હોય છે, જેનાથી રવિ પાકોના વાવેતર પર સકારાત્મક અસર ન પડી શકે. ખાસ કરીને, વધુ તાપમાન અને ગરમીના કારણે ખેડુતો માટે પાકના વાવેતરની પ્રક્રિયા સંભાળવી વધુ મહત્વપૂર્ણ બની ગઈ છે. એડવાઇઝરીમાં ખાસ જણાવ્યું છે કે, ધ્વિસ (શિયાળુ) સિઝનમાં આઉટડોર તાપમાન વધારે રહે છે, જેના કારણે છોડની વૃદ્ધિ પર મસલાં પડી શકે છે.
સરકારની ખેડૂતોને એડવાઈઝરી
- ગુણવત્તાવાળું બીજ: એડવાઈઝરીમાં સૌથી પહેલી સલાહ એવી છે કે ખેડુતોએ રવિ પાકના વાવેતર માટે ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા બીજોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. આ બીજોનું પોષણ તથા બીજની સ્વચ્છતા અને શુદ્ધતા મહત્વપૂર્ણ છે, કેમ કે પ્રાકૃતિક પરિસ્થિતિમાં બીજની ગુણવત્તા સારા પરિણામો આપે છે. ખેડુતોને ખાસ કરીને ચણા, રાઈ, લસણ, જીરું, ઘઉં, ધાણા, ડુંગળી અને મેથી જેવા પાકોની બીજવારી પૂર્વે જ મેળવી લેવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
- ગરમ તાપમાનથી બચવું: ઋતુઓમાં તાપમાનના વધારા સાથે, રવિ પાકોના વાવેતર પર કેટલીક નકારાત્મક અસર હોઈ શકે છે. એડવાઈઝરીમાં ખેડૂતોને સૂચના આપવામાં આવી છે કે તેઓ ધ્વિસ દરમિયાન વધેલા તાપમાન કે જે ગરમ વાતાવરણમાં ફેરફાર માટે અનુકૂળ નથી, તે સમયે વાવેતર ટાળી દેવું જોઈએ. તેમજ, ગરમ તાપમાનના અવધિમાં રવિ પાકોનો ઉછેર ટાળવા માટે ખાસ સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે.
- હળવું પિયત અને યોગ્ય સંભાળ: એડવાઈઝરીમાં ઉલ્લેખ કરાયું છે કે, વધુ તાપમાનથી પાકને બચાવવા માટે, ખેડૂતોને સાંજના સમયે તેલ (કૃવારાથી)નો ઉપયોગ કરીને હળવું પિયત આપવાનો સવાલ કરવામાં આવે છે. વધુ તાપમાનના દબાણથી પાકને અસર ન થાય, તે માટે આ પિયત જમીનની ભીની અંદાજ સાથે જ નહીં, પરંતુ પાકની તાજી વૃદ્ધિ માટે પણ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આ રીતે, રવિ પાકોના યોગ્ય ઉગાવ માટે આ પગલાં જરૂરી છે.
- હવામાન અનુરૂપ ખેતી: હવે, હવે ખેડુતો માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે કે તેઓ હવામાનના અનુસારમાં પોતાની ખેતીની કામગીરી શરૂ કરે. આ માટે, ખેડુતોને રાજ્યના કૃષિ હવામાન વિભાગની મદદ લેવામાં માટે સૂચના આપવામાં આવી છે.
બીજને સ્ફુરણ માટે ગરમ તાપમાન અનુકુળ ન હોવાથી વધુ તાપમાનમાં વાવેતર ટાળવું : પાકને સાંજના સમયે વારંવાર હળવું પિયત આપવું : અત્યારે દિવસ દરમિયાન તાપમાન વધુ રહેતું હોવાથી ખેડૂતોએ વાવેતર સમયે વિશેષ સાવચેતી રાખવી…
મેઘદૂત એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ
ખેડુતોને વધુ સહાય માટે, ભારત સરકારની Meghdoot એપ્લિકેશન વિકસાવવી છે, જેના માધ્યમથી ખેતી અને હવામાનના સર્વિસીસો વિશે ગુજરાતના ખેડૂતોને માહિતી આપવામાં આવી શકે છે. આ એપ્લિકેશન, કૃષિ હવામાન એડવાઈઝરી સેવાની સેવા આપે છે, જેમાં ખેડૂતો ખાસ કરીને તેમના ખેતર, પાક અને પશુધન માટે હવામાનની આગાહી અને સલાહ મેળવી શકે છે. ખેડુતો આ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરીને સ્થાનિક ભાષામાં યોગ્ય માર્ગદર્શન મેળવી શકે છે, જેથી તેઓ વૈજ્ઞાનિક રીતે પોતાની ખેતી ને વધુ મક્કમ બનાવી શકે.
Meghdoot એપ્લિકેશન ખેડૂતો માટે એક સારો સાધન બની શકે છે, જે તેમને વાવેતર, પિયત, ખાતર અને અન્ય ઘણા ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ માર્ગદર્શન પ્રદાન કરી શકે છે. આ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂતો તેમના પાકને વધારે મજબૂત અને આરોગ્યદાયક બનાવવામાં સફળ થઇ શકે છે.
ગુજરાતમાં વધતા તાપમાન અને ગ્લોબલ વોર્મિંગના અસરોને જોતા, એડવાઇઝરીના પગલાંઓ અનુસાર ખેતીનું આયોજન કરવું જરૂરી છે. ખાસ કરીને રવિ સિઝનમાં પાકોને યોગ્ય રીતે ઉગાડવા માટે, સુધારેલા અને શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓને અપનાવવું એ ખેડૂતો માટે રાહતરૂપ સાબિત થઈ શકે છે.
ખેડુતો મેઘદૂત એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરીને, પોતાની ખેતી સાથે જોડાયેલા હવામાન અને પકડેલા પડકારોનો યોગ્ય રીતે સમાધાન કરી શકે છે.