- ખેતીની આવક પર 19% લોકો નિર્ભર
- ખેતી પર આધારિત લોકોમાં આર્થિક તણાવ
- ગ્રામ્ય વસતિનો મોટો હિસ્સો કૃષિ પ્રવૃતિથી અળગો
- ગ્રામીણ બજારમાં એફએમસીજીની માગમાં 60% વૃદ્ધિ
- રેડી-ટુ-ઈટ ફૂડ અને કોલ્ડ ડ્રિન્ક્સની વધતી માગ
- જમ્મુ-કાશ્મીર, મહારાષ્ટ્ર અને ઓડિશામાં નોંધપાત્ર ગ્રોથ
Agricultural Situation in India: એક અભ્યાસ મુજબ, ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં માત્ર 19% લોકો ખેતીની આવક પર નિર્ભર છે, જ્યારે 81% વસ્તી આવકના વિવિધ સ્રોતો પર આધાર રાખે છે. ખેતી પર નિર્ભર લોકો વધુ આર્થિક તણાવનો સામનો કરે છે, જ્યારે વિવિધ સ્રોતો પર નિર્ભર વસતિ વધુ સ્થિર છે. જીવનશૈલીમાં સુધારો અને ખર્ચશક્તિમાં વધારો નોંધાયો છે, જેમાં રેડી-ટુ-ઈટ ફૂડ અને ઠંડા પીણાંની માગ 60% વધી છે. 2022ની સરખામણીએ એફએમસીજી (FMCG) વપરાશમાં વધારો થયો છે, અને જીવનશૈલીમાં મોટો પરિવર્તન જોવા મળે છે. અહેવાલ મુજબ મહારાષ્ટ્ર, જમ્મુ-કાશ્મીર અને ઓડિશામાં એફએમસીજી ઉદ્યોગની વૃદ્ધિ નોંધાઈ છે.
ગ્રામ્ય વિસ્તારોની આર્થિક હકીકત
એક તાજેતરના અભ્યાસ અનુસાર, ગામડાંની વસ્તી વિશેની સામાન્ય માન્યતા કે તેઓ ખેતી પર આધારિત હોય છે, એ ખરું નથી. અભ્યાસના આંકડાઓ દર્શાવે છે કે માત્ર 19% ગામડાંના લોકો ખેતીની આવક પર નિર્ભર છે, જ્યારે બાકીની 81% વસ્તી વિવિધ સ્રોતો પર આધાર રાખે છે.
ખેતી પર નિર્ભર વસ્તી: આર્થિક પડકારો
ખેતીની આવક પર નિર્ભર 19% વસ્તીમાંથી 82% લોકો સામાન્ય રીતે આર્થિક સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે. આ નાના અને મધ્યમ ખેત મલિકો માટે ઘાસચારા અને નુકસાનભર્યા પાકના કારણે આર્થિક સ્થિતિ અસ્થિર રહે છે. ખેતી પર પૂરક વ્યવસાયો જેવા કે પશુપાલન અથવા મજૂરી પર પણ દબાણ રહે છે.
અન્ય આવક સ્ત્રોતો પર આધારિત લોકો
આવી 81% વસ્તી આર્થિક રીતે ઓછા તણાવનો સામનો કરે છે, કારણ કે તેઓ નાનકડા વ્યવસાયો, મજૂરી, સરકારે મંજુર કરેલી યોજનાઓ અથવા કારીગરીની જેમ વિવિધ આવકના સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ કરે છે.
ગ્રામ્ય બજારોમાં ખર્ચશક્તિમાં વધારો
ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં જીવનશૈલીમાં મોટો બદલાવ જોવા મળે છે. લોકોએ સુધારેલા જીવનધોરણના પ્રતીક તરીકે આરામદાયક અને સુવિધાજનક ઉત્પાદનો ખરીદવા શરુ કર્યા છે. આ અંતર્ગત રેડી-ટુ-ઈટ ફૂડ, કોલ્ડ ડ્રિન્ક્સ અને એફએમસીજી ઉત્પાદનોની માંગમાં મોટો વધારો થયો છે.
એફએમસીજી(FMCG) ક્ષેત્રનો વિકાસ
2022ની સરખામણીએ આ વર્ષે ગામડાંના બજારમાં એફએમસીજી (ફૂડ, પીણાં, સફાઈના સામાન, પ્લાસ્ટિક અને સ્ટેશનરી) વપરાશમાં 60% વૃદ્ધિ થઈ છે. એફએમસીજી બાસ્કેટનું કદ 8.8 થી વધીને 9.3 પર પહોંચ્યું છે. રેડી-ટુ-ઈટ ઉત્પાદનો અને ઠંડા પીણાં ગામડાંમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય થઈ રહ્યાં છે.
વિવિધ રાજ્યોમાં ગ્રોથ રેટ
એફએમસીજી ઉદ્યોગમાં કેટલાક રાજ્યોમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ થઈ છે.
- જમ્મુ-કાશ્મીર: 39% વૃદ્ધિ
- મહારાષ્ટ્ર: 41% વૃદ્ધિ
- ઓડિશા: 26% વૃદ્ધિ
આ એ દર્શાવે છે કે ગામડાંઓની બજારશક્તિ માત્ર ખર્ચશક્તિથી જ નક્કી થતી નથી, પરંતુ તે જીવનશૈલીના પરિવર્તન પર આધારિત છે.
જીવનશૈલી અને બજારના પરિણામો
આર્થિક પડકારો હોવા છતાં, ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં આરામદાયક જીવનશૈલી તરફના જુકો સ્પષ્ટ થાય છે. આ વસતિ રેડી-ટુ-કન્સ્યુમ ઉત્પાદનો અને બ્રાન્ડેડ વસ્તુઓ પર ખર્ચવામાં પણ રુચિ ધરાવે છે.
સંશોધનનો સર્વે અને તારણ
આ અભ્યાસ દેશના 20 રાજ્યોના 4,376 લોકોથી કરાયો હતો, જે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં ખર્ચશક્તિ અને જીવનશૈલીના પરિવર્તન પર પ્રકાશ પાડે છે. આ રીતે, ગામડાંના લોકો હવે માત્ર ખેતી પર નહિ, પરંતુ વિવિધ ઉદ્યોગો અને આવકના સ્ત્રોતો પર વધુ આધાર રાખતા બન્યા છે.
તારણ: ગામડાંઓમાં નવીન આર્થિક વાસ્તવિકતાઓ વિકસી રહી છે. આમાં બજારો માટે નવી તક ખૂલી છે, કારણ કે ગ્રામ્ય લોકોમાં ખર્ચશક્તિ અને આધુનિક જીવનશૈલી તરફ મનોવૃત્તિમાં ઝડપથી ફેરફાર થઈ રહ્યો છે.