Bharat Brand Atta (ભારત બ્રાન્ડ આટા): કેન્દ્ર સરકારની તાજા કામગીરીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ગ્રહકોને ઊંચા ભાવો સામે રાહત પ્રદાન કરવાનો છે, જે ઘઉં અને ચોખાના બજારમાં થતી તાજેતરની કિંમતોની વૃદ્ધિથી ઉભી થતી પરિસ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે બનાવવામાં આવી છે. આ માટે, ભારત બ્રાન્ડ આટા (ઘઉંનો લોટ) અને ચોખાનું વેચાણ ફરીથી શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં આટાનું રૂ. 30 પ્રતિ કિલો અને ચોખાનું રૂ. 34 પ્રતિ કિલો પેકેટમાં વેચાણ કરવામાં આવશે. આ મુહિમ દ્વારા, દેશના આહારીય બજારોમાં ઘઉં અને ચોખાના ભાવો નિયંત્રિત કરવાનો પ્રયાસ કરાઈ રહ્યો છે, જેને કારણે ગ્રાહકોને ભવિષ્યમાં ભાવો પર વધુ કંટ્રોલ મળશે.
વેચાણના બીજાં તબક્કા માટે સહયોગી સંસ્થાઓ
આ ક્રિયાવલીઓને કાર્યક્ષમ બનાવવા માટે, સરકારે એનસીસીએફ (National Cooperative Consumer Federation), નાફેડ (NAFED), અને કેન્દ્રીય ભંડાર (Central Warehousing Corporation) જેવા સહકારી સંસ્થાઓના સહકારથી આ નવા વેચાણના તબક્કાની શરૂઆત કરી છે. આ સહકારી સંસ્થાઓ દ્વારા આટા અને ચોખા બજારના ભાવોને નિયંત્રિત કરીને ગ્રાહકોને અનુકૂળ ભાવ પર ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે.
ફેઝ-2 માં, આટા રૂ. 30 પ્રતિ કિલો અને ચોખા રૂ. 34 પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાશે, અને આ ઉત્પાદન 10 કિલોગ્રામથી 109 કિલોગ્રામના પેકેટોમાં વેચાણ માટે ઉપલબ્ધ રહેશે. આ પેકેટો એક ઍફોર્ડેબલ હોરાઈઝનથી ગ્રાહકો સુધી પહોંચાડવા માટે વ્યવસ્થિત રીતે વિતરીત કરવામાં આવશે.
મંત્રીએ જણાવ્યું કે આ હસ્તક્ષેપ અસ્થાયી છે
કેન્દ્ર સરકારના ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ મંત્રી, પ્રહલાદ જોશીએ જણાવ્યું કે આ અગાઉના તબક્કાની જેમ, આ હસ્તક્ષેપનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ગ્રાહકોને મહત્તમ રાહત પૂરી પાડવાનો છે. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે આ એક અસ્થાયી હસ્તક્ષેપ છે, અને જ્યારે સુધી ફાળવેલ સ્ટોક ખતમ ન થાય, તે કાર્યરત રહેશે.
ફેઝ-1 દરમિયાન, જે 30 જૂન 2024 સુધી અમલમાં રહ્યું, તેમાં આટાની કિંમતો રૂ. 27.5 પ્રતિ કિલો અને ચોખાની કિંમત રૂ. 29 પ્રતિ કિલો હતી. અગાઉના તબક્કામાં જે 15.2 લાખ ટન આટા અને 14.58 લાખ ટન ચોખાની વિતરણ કરવામાં આવી હતી, તે પ્રમાણિક રીતે વેચાણ કરીને સરકારને સુનિશ્ચિત કરી છે કે આ હસ્તક્ષેપથી બજારની સ્થિતિમાં સુધારો લાવવો શક્ય બનશે.
આઉટલેટના માધ્યમથી વિતરણ
આ તકનીકને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવવા માટે, નાફેડ અને અન્ય સહકારી સંસ્થાઓ દ્વારા મોબાઈલ વાન (mobile vans) શરૂ કરવામાં આવી છે, જે આટા અને ચોખાને વ્યાપક વિસ્તારોમાં વિતરિત કરશે. આ રીતે, પ્રભાવી રીતે બજારમાં મોંઘવારી સામે રાહત પૂરી પાડવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવી રહ્યો છે.
જોશીએ ઉમેર્યું કે, જો ભવિષ્યમાં વધુ જથ્થાની જરૂર પડે, તો સરકાર પાસે આ ઉપલબ્ધ સ્ટોકને વધારવાની ક્ષમતા છે. આ રીતે, ખેડૂતો અને ગ્રાહકોને ન્યાયપૂર્ણ અને મજબૂત સંભાળ આપવામાં આવશે.
ચોખાના ભાવના સંબંધમાં મંત્રીઓના નિવેદન
જ્યારે પૃષ્ઠભૂમિમાં ચોખાના ભાવમાં મર્યાદિત વધારો થયો, ત્યારે પ્રહલાદ જોશીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે આટા અને ચોખાના ભાવ “મોટા પ્રમાણમાં નિયંત્રણ હેઠળ” છે. તેમ છતાં, સામાન્ય ગુણવત્તાવાળા ચોખામાં સસ્તા ભાવ કરતાં થોડો વધારો જોવા મળ્યો છે, પરંતુ આ દૃષ્ટિએ વધુ વિસ્તૃત અને દૃઢ અભ્યાસ માટે ચોખાના ભાવમાં મજબૂતીનું કારણ જાણવા માટે અભ્યાસ કરવાનું આગાહી કરી છે.
પ્રથમ તબક્કામાં, તેમ છતાં ચોખાની વેચાણની દર પાછળની સંખ્યાઓ ઓછા જોવા મળી હતી, જો કે, સરકારના ઉદ્દેશ્યનું મુખ્ય હેતુ વેપારલક્ષી નહીં, પરંતુ ગ્રાહકોને ફાયદો પહોંચાડવો અને બજારમાં કિંમતોના સંતુલનને યોગ્ય રીતે નિયંત્રિત કરવાનો હતો. જો વધુ વેચાણની જરૂર પડે, તો સરકાર એમાં ફેરફાર કરવાની તૈયારી રાખે છે.
પંજાબમાં ઘઉંની ખેતી અને અન્ય ખાદ્ય ઉત્પાદન
પ્રહલાદ જોશી એ વધુમાં જણાવ્યું કે, કૃષિ પ્રધાન શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ સાથે તેમણે પંજાબમાં વિલંબિત ડાંગરની ખરીદી અને ઘઉંની વાવણી પરની સંભવિત અસર અંગે ચર્ચા કરવાની યોજના બનાવી છે. તેમણે પુનરોચ્ચાર કર્યો કે સરકાર એ મંડીઓમાં લાવવામાં આવેલા દરેક અનાજની ખરીદી કરશે, જેથી ખેડૂતોના ફાયદા માટે સ્ટોક ઉપલબ્ધ રહે.
આ કાર્યવાહીનો આરંભ
આ વ્યવસ્થા, જે 11 નવેમ્બરે શરૂ કરવામાં આવી હતી, એ અર્થતંત્રના ખાધ્યઉદ્યોગ માટે સંકટના સમયગાળા દરમિયાન મહત્વપૂર્ણ પ્રભાવી પગલું છે. ભાવોમાં વધારો થવાને કારણે, આ રીટેલ હસ્તક્ષેપના રૂપમાં સરકારના પ્રયાસોને સૌપ્રથમ તબક્કામાં પોષણક્ષમ પરિણામ મળ્યા છે.
જોઈએ છે કે આ તમામ પગલાં તેમની કાર્યક્ષમતાને સુનિશ્ચિત કરીને, મોંઘવારીના વિપરીત ભાવોને અસરકારક રીતે કાબૂમાં રાખી શકે.
ગુજરાતી બજાર અને ભારતના અન્ય વિસ્તારોમાં, આવનારી અવધિ દરમિયાન સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી રહેલી આ કાર્યવાહીનો લક્ષ્ય એ છે કે, ખાધ્ય ઉત્પાદનોના ભાવમાં વધારો અને ગ્રાહકો માટે આર્થિક રાહત દ્રષ્ટિએ આ હસ્તક્ષેપ સકારાત્મક પરિણામો લાવે.