Gujarat kesar mango (ગુજરાત કેસર કેરી): સૌરાષ્ટ્રના આંબાના બગીચાઓ માટે આ વર્ષ આશાસ્પદ છે. હાલના કાતિલ ઠંડીના માહોલે કેસર કેરીના ઉત્પાદન માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિ સર્જી છે, જે કેસર કેરીના શોખિનો માટે આનંદના સમાચાર છે. તાજેતરના દિવસોમાં જે રીતે આંબા પર ફૂલો આવ્યા છે અને ઠંડીનો માહોલ સ્થિર રહ્યો છે, તે દર્શાવે છે કે ગીરના આંબાના બગીચાઓમાં આ વર્ષે સારા પાકની આશા છે. જૂનાગઢ, ગીર અને અમરેલી જિલ્લાના ખેડૂતો માટે આ એક સુવર્ણ તક બની શકે છે.
કાતિલ ઠંડીના આંબા પર પ્રભાવ
ઠંડીના મોજું આંબા માટે ખાસ મહત્ત્વનું છે. આ મોસમમાં ઠંડીના કારણે આંબામાં મોર આવવાની પ્રક્રિયા મજબૂત બને છે. ખેડૂતોએ જણાવ્યા પ્રમાણે, આ વર્ષે ગયા વર્ષની તુલનામાં લગભગ 60% વધુ મોર આંબા પર જોવા મળ્યા છે. આ વધારાના મોરને કારણે 40% વધારે ઉત્પાદન થવાની સંભાવનાઓ છે.
જ્યારે માર્ચના અંતિમ દિવસો અને એપ્રિલના પ્રારંભે કેસર કેરી ખાવા મળી શકે છે, ત્યારે આ ઠંડીયાળ વાતાવરણ ફળના ગુણવત્તાયુક્ત ઉત્પાદન માટે શ્રેષ્ઠ ગણાય છે.
ગીરની કેસર કેરીની વૈશ્વિક ખ્યાતિ
ગીર પંથકની કેસર કેરીની ખ્યાતિ સમગ્ર વિશ્વમાં છે. આ પંથકમાં હજારો આંબાના બગીચાઓ છે, જ્યાં આંબામાં મોર આવવાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ચૂકી છે. આ વાતાવરણ મોર માટે ખૂબ જ અનુકૂળ છે. બગીચાઓના માલિકો કહે છે કે આ વર્ષે મોરની સંખ્યા તેમજ તેના ઘાટમાં ખાસ વધારો જોવા મળે છે, જે કેસર કેરીના મજબૂત ઉત્પાદનની નિશાની છે.
વિશેષજ્ઞોની ખેડૂતોએ સૂચનાઓ
જુનાગઢ કૃષિ યુનિવર્સિટીના બાગાયત વિભાગના ડીન, ડો. ડી. કે. વરુના માર્ગદર્શન મુજબ, આંબાના આ મોરાવસ્થાના સમયમાં ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
પાણી આપવાના નિયમો
- આંબાને અત્યારે કોઈપણ અનાવશ્યક પાણી ન આપવું. વધારે પાણીથી આંબામાં નુકસાન થઈ શકે છે.
- જો બગીચામાં ડ્રેનેજ સારી હોય અને ખાસ જરુરિયાત હોય તો હળવું પાણી આપી શકાય, જે ‘ધક્કાનું પાણી’ તરીકે ઓળખાય છે.
જીવાત નિયંત્રણ માટે પગલાં
- હાલના સમયમાં કોઈ મોટો જીવાત રોગ જોવા મળતો નથી. પરંતુ મધીયાનો રોગ જો ક્યાંક જોવા મળે, તો તેને નિયંત્રિત કરવા ઇમિડાક્લોપ્રિડ દવાની મદદથી સ્પ્રે કરવો.
- આંબાના થડને સમયાંતરે તપાસવું અને તિરાડો ચકાસવી જરૂરી છે. જો થડ પર મધિયો જોવા મળે, તો તેને પલાળવાની પ્રક્રિયા કરવી જોઈએ.
મોરના બંધારણમાં સુધારાનો સંકેત
જૂનાગઢના મેંદરડા, ભેંસાણ, સાસણ, તાલાળા સહિતના વિસ્તારોમાં આ વર્ષે મોરના વધારા સાથે કેસર કેરીના પાકમાં વધારો જોવા મળશે. કેટલીક જગ્યાઓ પર તો એક જ ડાળીમાં પાંચથી વધુ મોર જોવા મળ્યા છે.
મોરના ઘટાદાર વિતરણને કારણે ફળનું બંધારણ સારી રીતે થઈ રહ્યું છે. કેટલાક આંબાઓ પર નાની કેરી, જેને ‘ખાખડી’ કહેવામાં આવે છે, પહેલેથી દેખાઈ રહી છે. જો હાલનું વાતાવરણ સ્થિર રહે, તો ગત વર્ષની તુલનામાં ઉત્પાદન 30% થી 35% વધારે રહેશે.
કેરીના મજબૂત પાકથી ખેડૂતોને ફાયદો
કેસર કેરીના આ bumper પાકના કારણે, ખેડૂતોને આ વર્ષે સારું વળતર મળવાની શક્યતાઓ છે. તે જમીનધારકો માટે માત્ર આર્થિક લાભ નહીં પણ વૈશ્વિક બજારમાં સૌરાષ્ટ્રની કેસર કેરીની સાનુકૂળ છબી માટે પણ એક તક છે.
આગામી દિવસોમાં ખેડૂતો માટે મુખ્ય પગલાં
- જમીનનું જતન: આંબાના આસપાસની જમીન સાફ રાખવી અને પ્રાકૃતિક જીવાણુઓને પ્રોત્સાહન આપવું.
- પાણીની યોગ્ય વ્યવસ્થા: માત્ર અત્યંત જરૂરી હોય ત્યારે જ પાણી આપવું.
- રોગનિયંત્રણ: મધિયાના સંકેતો દેખાતા જ ઝડપી દવા ઉપાય કરવો.
- મોસમનું અનુસંધાન: ફળોના વિકાસ દરમ્યાન તાપમાનમાં ચડતરાની પ્રતિક્રિયા માટે તૈયાર રહેવું.
કીન્સેક્સન માટે જરૂરી કૃષિ પ્રણાલીઓ
ખેડૂતો આ મોસમમાં રસાયણશાસ્ત્રના યોગ્ય ઉપયોગથી રોગ અને જીવાતોને અટકાવવા માટે વધુ સતર્ક બન્યા છે. આ ઉપરાંત તેઓ મોર્નિંગ વોક્સ દ્વારા આંબાના બગીચાઓની તટસ્થતા પર ધ્યાન આપી રહ્યા છે.